Waxaa cirka isku sii shareeraya khilaafka u dhaxeeya madaxweynaha muddo xileedkiisu dhammaaday ee Soomaaliya Maxamed Cabdillaahi Farmaajo iyo R/wasaaraha xukuumadda xil gaarsiinta.
Khilaafka ayaa bilawgiisu ka horreeyey marxaladda haatan taagan iyo mashaqada ka dhalatay falkii lagula kacay Ikraan Tahliil Faarax, falkaasi oo iskugu jirtay dil iyo afduubasho sida hooyada gabadhaasi dhashay iyo ehelkeeduna warbaahinta u sheegeen, taasoo labo bilood kadib maqnaanteeda, hay’adda sirdoonka iyo nabadsugidda Qaranka ee NISA xaqiijisay dhimashadeeda, hay’addaasi oo ah tii ay u shaqaynaysay, kana tirsanayd gabdhu.
Inkastoo khilaafka hadda taagan uu xaabada isku sii raaciyey xaalka Ikraan iyo tallaabadii R/wasaare Rooble ka qaatay, haddana tuhunka dhaxdooda ahi wuxuu bilawday waxyar kadib xafiis la wareegiddii Rooble, xilligaasi oo uu bilaabay siyaasad furfuran oo aan kala soocayn mucaarad, mu’ayid iyo mid dhexdhexaad ah tooba. Wuxuu soo dhaweeyey, una gacan haadiyey dhinacyadda ee dalka, isagoo badan u ballanqaaday muwaafaqo iyo midnimo lagu wajaho xaaladaha dalka, siiba xilliga doorasho ee lagu jiro, wuxuu u gacan haadiyey shaqsiyaad magac dheer ku leh siyaasadda, haddana muddo dheer laga ilaaliyey heeladka madaxtooyada, xafiiskiisa ku qaabilay, si maqal iyo muuqaal lehna ugu marxabbeeyey.
Marka la fiiriyo habdhaqankaasi siyaasadeed ee uu ku dhaqaaqay saanqaadkiisii horaba Rwasaaruhu bilawgii shaqadiisa, lana dhinac dhigo marxaladihii xilligaasi taagnaa ee siyaasadda iyo doorashada, waxay ahayd tallaabo loo baahnaa oo isku soo jiidi karta quluubta dadka ku kala ufoobay arrimaha siyaasadda, hasayeesheen xafiiska madaxweynaha ma farxadgelin furfurnaantaasi siyaasadeed bilawgiiba, wuxuu u arkay xeeladaha siyaasadeed ee Rwasaaruhu in ay yihiin kuwo xargaha ka soo furaya xoogsato siyaasadeed oo xagal daacin kara qorshaha uu ka leeyahay doorashada soo socota.
Iyadoo kala shaki qabkaasi madaxweyne uu jiray ayaa haddana xaaladdii dalku mar qura meel sare gaartay, khilaafkii siyaasadda ee doorashada, diidmadii bannaanbaxa, dadkii la weeraray iyo arrimo kale ayaa hurgomo dhaliyey, iskuna rogay gacan ka hadal, taasna Rwasaare Rooble wuxuu ka qaatay door muuqdo oo colaadda lagu damiyey, ciidamada lagu kala qaaday, misna looga heshiiyey in aan cidna wax loo raacan ciidan iyo shacab wixii dil iyo dambi dhacay inta, ayna ku jireen ciidamo gadooday iyo saraakiil ciidamo ka soo raray fariisimadoodii iyagoo aan haysan wax amar dawladeed ah, taasna waxay ahayd tuhumo kale oo Farmaajo u arkay Rwasaaruhu dhinac in uu u batay, balse xaqiiqadii jirtay marka la fiiriyo wuxuu ahaa heshiiskaasi sida kaliya ee xiisadda lagu qaboojin karay, iyadoo aan wakhtiga la dheerayn, fursad badanna lagu lumin arrinkaas.
Tuhunnadaasi bilawgii curtay oo horay u jiray, ayaa haddana la gaaray Rooble in lagu wareejiyo awooddo cusub oo ah doorashada iyo ammaanka dalka, waxaana timid waxyar kadib labada masuul in ay isku maandhaafaan hannaanka hagitaan ee maamulka guud ee dalka, masuuliyad kala lahaanta labada xafiis, maaraynta doorashada, amniga iyo arrimaha duullamaasiyadeed ee dibedda. Waxaana khilaafkaasi oo horay u daboolnaa la daahrogay kadib markii ay soo baxday xogta la xiriirta wafti ka socda dawladda Kenya in ay imaanayaan Soomaaliya, waftigaasi oo yimid Muqdisho 8-August-2021, ayna hoggaaminaysay wasiirka arrimaha dibedda ee Kenya Raychelle Omamo, taasoo keentay saacado ka hor imaanshahooda in madaxweyne Maxamed Farmaajo uu soo saaro wareegto lagu mamnuucayo in wax heshiisyo ah ay gasho xukuumadda uu hoggaaminayo Rwasaare Maxamed Xuseen Rooble.
Xilligaasi wixii ka dambeeyey waa ay sii kala durkayeen madaxweynaha Farmaajo iyo Rwasaare Rooble, ma jirin xiriir joogta ah oo labadooda xafiis ah, mana jirin wadahadallo iyo kulamo la isku arko oo labada masuul yeelanayeen, inkastoo aan si muuqata bannaanka looga daalacanayn kala fogaanshahooda wakhtiga xasaasiga ah ku soo beegmay, hase ahaatee si hoose waa u sii ballaaranayey khilaafku, saamayntiisuna waa ay ku milnayd hawlaha socda ee hay’adaha dawladda.
Muddadaasi xarig tuurka hoose ee labada xafiis socday, iyo intii xaaladooda khilaaf soo shaac-baxdayba, dhinackasta wuxuu sii dhigayey guntimo siyaasadeed oo saacidi kara hadhaw haddii khilaafkuheer durugsan gaaro, haba ugu badnaato kasbasho garabyo siyaasadeed oo ayidi kara go’aamo gaaristiisa dambe, taasoo haddeerba durba laga dheehday dhinacyada siyaasadeed ee dalka.
Inkastoo arrini sidaas ku socotay, haddana todobaadkaan wixii ka horreeyey khilaafka madaxweynaha muddo xileedkiisu dhammaaday Maxamed Cabdillaahi Farmaajo iyo Rwasaaraha xukuumadda xil gaarsiita Maxamed Xuseen Rooble, wuxuu u muuqday mid siyaasad lagu kala macaashayo, midkastana uu guran doono miraha uu beerto muddada doorashada horraysa, balse la iskuma simin halkaasi, xaalkuna wuxuu isku baddelay mar qura mindi mindi ku taag iyo gacantaa ku goroorsi, kadib markii Rwasaare Rooble uu go’aan ka qaatay kiiska Ikraan Tahliil Faarax oo hay’adda NISA ay sheegtay dhimashadeed iyadoo muddo labo bilood ah lala’aa, gabadhaasi oo ka shaqaynaysay isla xafiiska hay’adda nabadsugidda.
Go’aan Rooble ayaa bilawgii ku koobnaa hay’adda nabadsugiddu in ay warbixin buuxda ka keento xaaladda Ikraan Tahliil oo kicisay dareenka bulshada Soomaaliyeed, kuna soo bandhigto hay’addu warbixintaas saacado ku siman 48 saacadood, dalabkaasi Rwasaaraha oo toos ugu socday agaasimaha hay’addaasi Fahad Yaasiin, hase ahaatee dalabkaasi hoggaanka NISA ugama jawaabin sidii uu u qornaa, umana hoggaansamin saacadihii cayinnaa ee Rwasaare Rooble ku caddeeyey dalkiisa.
Ka weecashada agaasinkii hay’adda NISA Fahad Yaasiin ka weecday dalabkii Rwasaaraha, waxay dhalisay Rwasaare Maxamed Xuseen Rooble in uu qaato go’aan labaad oo ka culus midkii hore, go’aankaasi oo uu shaqada kaga joojiyey agaasimihii NISA Fahad Yaasiin Xaaji Daahir, kuna magacaabay agaasimeKMG ah, kaasoo ah sarreeyo guud Bashiir Maxamed Jamac ‘Goobbe’.
Tallaabooyinkaas is xig-xigay ee Rwsaaraha, madaxweyne Farmaajo wuxuu u arkay in ay xad-gudub ku yihiin masuuliyaddiisa, lana doonayo in la wiiqo awooddiisa iyo garbihiisa amni iyo siyaasadeed intaba, waana tan keentay in uu ka jawaabceliyo shaqo ka joojinta iyo magaacista, warqad uu soosaarayna ku faray Fahad Yaasiin sii wada shaqada waajibaadkiisa shaqo.
Intaas wixii ka dambeeyey xaalku wuxuu ahaa mid faraha ka sii baxayey, is dugaalsi iyo dab kala qaasasho waa dhammaatay, si dareen iyo caro leh ayaa la iskugu jawaabay, waxaan dab sii qabsaday kala durugsanaantoodii horay u jirtay, warqado is dabajoog ah ayaa soo baxay oo midba midda kale burinayso, waxaana si mug weyn dibedda ugu soo baxay heerka ay kala taahanyihiin. Isla xilligaas waxaa guuldarro ku dhammaaday dhawr isku day oo labadooda lagu dhexdhexaadiyey, guuldarradaasna waxaa keenay labadii mawqif ee ay kala taagnaayeen oo midkasta diiday wax dabacsanaan ah in uu ka sameeyo.
Ma ahan markii koowaad oo la arko khilaaf ka dhex curtay madaxweyne iyo Rwasaare Soomaaliya, waxayna ahayd mid joogta ah is qabad noocan oo kale, hase ahaatee tani khilaafkaani wuxuu uga duwanyahay wuxuu ku soo beegmay xilli aad xasaasi u ah, dalkuna doorasho bartanka uga jiro, baarlamaankii qaar la doortay, qaarkana qabanqaabadii doorashadiisu ay socota, waana xilli dadka iyo dalkuba u nuglaan karaan khilaaf noocaan ah, uga saamayn badnaan karo khilaafyo la mid ah oo horay loo soo arkay, waana suuragal heerka xurgufta iyo xiisaddu gaarsiisan tahay xabbad dhacdana in ay sababto.
Muddadii doorashada lagu jiray ee sannadkaan 2021, waa markii labaad oo xaaladda dalku ay gaarto meel xasaasi, ayna abuuranto mushkilad mugdi gelin karta doorashada iyo ammaanka guud ee dalka, waxaana middii koowaad oo muran doorashada ah ka unkantay ay gaartay xabbad dhacda iyo xiisado dagaal oo dhiig ku daatay, maantana waa mid la fili karo isla dhibihii in la raaco haddii aan caqligu shaqayn, xiisaddu gaartay hal xafiiska madaxweynaha iyo Rwasaaruhu in ay u kala magacaabaan labo masuul oo KMG ah.
Diiwaanka Wararka
Warbaahinta Daljir.
Geeddi
FAALLOOYIN & FALCELIN