Waa Maxay G20, Huugaamiyaha Soomaaliyeed iyo Qofka Soomaaliga ah se Muxuu ka Baran Karaa?

Kooxda G20 waxaa la aasaasay 1999, waana 20 ka dal (19 dal iyo Midowga Yurub) ee adduunka ugu tiro badan, ugu dhaqaalo badan, uguna waxsoosaar badan, dhan warshadeyn iyo dhan ganacsiba. Waxaa la dhihi karaa waa 20 ka dal ee maanta adduunka haga, wixii dhaqaaqana dhaqaajiya, la’aantoodna aan waxba dhaqaaqin.

Haddii aan si kale u dhigno, aan idin la qaybsano meekhaanka ay kooxda G20 maanta adduunka ka joogaan:

• dhanka tirada dadka, markii adduunka 3 meelood loo qaybsho waa 2 meelood ama 67%
• Dhanka dhaqaalaha iyo waxsoosaarka waxay leeyihiin 85% dhaqaalaha adduunka. Marka Taywaan (Taiwan) laga reebo dalalka adduunku waa 195 dal, haddii Taywaan lagu darana waa 196 dal. Taas macnaheedu waad fahamtay oo 20 dal ama 10% dal baa maanta adduunka haga, meesha 176 dal ee kale ay yihiin la hagayaal
• Afrika waxaa kaga jira hal dal waana Koonfur Afrika
• Dunida Islaanka waxaa kaga jira 3 dal, waana Indoonishiya, Turkiga, iyo Sacuudi Carabiya

Waa kuwaan 20 ka dal ee G20:

1. Argentina
2. Astareeliya
3. Brazil
4. Kanada
5. Shiinaha
6. Faransa
7. Jarmalka
8. Indiya
9. Indoneshiya
10. Talyaani
11. Japan
12. Meksiko
13. Ruush
14. Koonfur Afrika
15. Sacuudi
16. Kuuriyada Koonfureed
17. Turki
18. Ingiriiska
19. Maraykanka
20. Midowga Yurub (Ingiriisku kuma jiro oo waa ka baxay)

Sannadkan shirka G20 waxaa lagu qabanayaa 7-8 Luulyo, waxaa lagu qabanayaa magaalada Hamburg ee dalka Jarmalka, waxaana martigalinaysa Huggaamiyaha Jarmalka, Angela Merkel.

Soomaalida iyo huggaamyayaasha Soomaalidu maxay ka baran karaan G20?

Horta qofka Soomaaliga ah oo badanaa ka indhatiran xaqiiqada, waa in uu xaqiiqada fahmo iyo meekhaanka hoose ee Soomaali ay maanta adduunka ka taagantahay.

Intaas markii la fahmo, waa in huggaamiyayaasha Soomaalidu u tafaxaytaan 3 daan arrimood ee hoose:

1. In ay dadkooda ku huggaamiyaan xirmeynta biyaha iyo beerista cuntada, oo dadka la baro muuhimadda biyaha iyo beerista cuntada
2. In xoolaha Soomaaliya, oo maanta ah isha kaliya ee dhaqaale ee dadka iyo dalku leeyahay, loo yeelo daryeelo caafimaad, loona meeleeyo cunno iyo nafaqo. Waa in aan fahamno in aan hal warshad oo kaliya leenahay, waana tan “dhoofka iyo iibka xoolaha,” marka ma aha in la iska indhotiro halka warshad ee dalku leeyahay, oo roob kaliya lala sugo, haddii roob la waayana, la wada cayroobo.
3. In huggaamiyayaasha Soomaaliyeed ay dadkooda waxbarasho iyo caafimaad ku huggaamiyaan. Ma aha suurtgal, mana astaahilo huggaamiye Soomaaliyeed in uu dadkiisa u ogolaado in ay is laayaan ama reer uu macno la’aan reer kale laayo, meesha 75% dadka Sooomaaliyeed ay maanta ka maranyihiin dhan waxbarasho iyo dhan caafimaad. Dhanka caafimaadka, dadka Soomaaliyeed ee maanta dhanka dhaqaalaha xoogaa madaxa kor u soo qaaday, waxay badankoodu la wada il-daranyiin cudurada dheregta oo ay ugu horreeyaan dhiigkarka iyo sonkorta. Saas oo ay tahay ma jirto wax wacyigelin ah oo ay dadka Soomaaliyeed maanta helaan, ha ahaato dhan nafaqo (cunada habboon) ama dhanka caafimaadka guud.

Saddexdaas qodob waa kuwo qof kasta oo Soomaali ahi laga rabo in uu subax kasta ku waaberiisto, habeen kasta ku seexdo, kulana xisaabtamo huggamiyihiisa; laakiin maadaama waxa xisaabtan la yiraahdaaba ay Soomaali ku yartahay waa muhiim in HUGGAAMIYAHA SOOMAALIYEED uu asagu ama ayadu ay 3 daas qodob dhaqangelintooda xil weyn iska saaraan.

Haddii maanta Soomaali ay door ku leedahay G20, doorkayagu waa in aan ogaano meekhaanka aan maanta dunida ka joogno, deedna ku dadaalno in aan sannadka danbe sidan dhaano, oo ugu yaraan dhowr darajo kor u kacno.

Baryo horumar laguma gaaro, caawinada G20 ayana is kasta oo weli baahi loo qabo, hadana ma aha mid looga fadhiyo in qofka Soomaaliga ahi uu darin ugu dul fariisto.

Radio Daljir

Masawiro G20